سوسپانسیون ها

با آنکه شکر پر مصرف ترین شیرین کننده در تهیه شربت می باشد، اما در مواردی از مواد شیرین کننده دیگری نظیر دکستروز، سوربیتول، گلیسرین، ساخارین و هیدروکسی اتیل سلولز نیز استفاده می شود.


الگزیر:

الگزیرها محلول های خوراکی و شیرین شده هیدرو الکلی می باشند. در این فرآورده ها با استفاده از الکل سبب حل شدن موادی می شوند که در آب نامحلول یا کم محلول و در الکل محلول است. میزان الکل الگزیرها بسته به نوع ماده مؤثره متفاوت است. به علت وجود الکل در فرآورده، باید درب ظرف حاوی فرآورده کاملا محکم بسته شود و فرآورده باید دور از حرارت باشد. الگزیرها در مقایسه با شربت ها دارای شیرینی و چگالی کمتری دارند. مانند الگزیر استامینوفن.
سوسپانسیون ها:

سوسپانسیون ها از مخلوط های ناهمگن مایع می باشند که در آن ها یک ماده جامد نامحلول، در آب پراکنده شده است. سوسپانسیون ها گاه آماده هستند و گاه در هنگام مصرف فرآورده تهیه می شوند. علل تهیه مواد به صورت سوسپانسیون عبارتست از :

1- مزه نامطلوب یک ماده در حالت نامحلول بسیار ناچیز است.

2-برخی مواد در حالت محلول ناپایدار هستند اما در حالت سوسپانسیون پایدار هستند.

3- برخی مواد را نمی توان در حلال مناسب حل کرد اما با تهیه سوسپانسیون آن ها می توان یک فرآورده مایع را تهیه کرد.

سوسپانسیون ها را باید در ظرف دهان گشاد که در بالا دارای فضای خالی باشد (برای بهتر مخلوط شدن فرآورده در هنگام تکان دادن )، به دور از یخ زدگی، نور و حرارت زیاد نگهداری شود. مانند آلومینیوم ام جی اس که به صورت سوسپانسیون آماده در دسترس است. آموکسی سیلین که به صورت پودر برای تهیه سوسپانسیون در دسترس است.


شیاف ها:

اشکال دارویی مخلوطی هستند که از طریق رکتال، واژینال و یا لوله ادراری استعمال می شوند. در ساختمان آن ها از کره کاکائو، ژلاتین و.. استفاده شده است که در حرارت معمولی جامد بوده و در حرارت بیشتر از 31 درجه ذوب شده و مواد مؤثر آن جذب می گردد. شیاف ها در موارد زیر مورد مصرف دارند:

1- مسدود بودن راه دهانی

2-ناآگاه بودن بیمار(بیهوشی و ...)

3-کاهش عوارض دارو بر معده و روده (در زخم معده و ...)

4-درمان بیماری های موضعی مثل هموروئید

5-سرعت اثر سریع تر دارو نسبت به فرم خوراکی

دارو پس از حل شدن  شیاف از طریق رگ های روده ای وارد گردش خون می شود. این رگ روده ای از کبد عبور نمی کند و به این دلیل دارو به وسیله آنزیم های کبد تغییر نمی کند. اثر درمانی این دارو قوی تر و طولانی تر است.

6- در موارد امتناع بیمار از خوردن دارو (کودکان ، افراد سالخورده و ...)

برخی از شیاف ها اثر موضعی دارند (ملین و مسهل و آنتی هموروئید ) و برخی دارای اثرات عمومی هستند. شیاف ها را می توان به سه دسته تقسیم کرد:

الف - شیاف مقعدی: شیاف مقعدی فشنگی شکل است و وزنش از یک تا چهار گرم است. این شیاف می تواند محتوی داروهایی باشد که برای معالجه درد ، تب ، بواسیر و یبوست مصرف می شود.

ب - شیاف واژن: شیاف واژن به شکل کروی است و برای معالجه عفونت واژن مصرف می شود.

ج - شیاف ادراری: شیاف ادراری برای عفونت لوله ادراری مصرف می شود. امروزه این گونه شیاف به کار نمی رود.


کاشتنی ها:

سیلندر ها یا دیسک های استریلی می باشند که توسط جراحی وارد بافت بدن می شوند و برای رهاسازی یک یا تعداد بیشتری دارو در طی مدت زمان طولانی طراحی شده اند، مانند نوپلنت ه (لوونورژسترل ) که 6 کپسول نرم و کوچک می باشد که در زیر پوست قسمت فوقانی بازوی خانم ها کاشته می شود. نورپلانت ها در زیر پوست به تدریج هورمونی شبیه پروژسترون از خود آزاد می کند که به آن لوونورژسترل می گویند. نورپلانت از حاملگی جلوگیری می نماید.


بخور:

بخورها موادی محلول و یا پودر هستند که در هنگام مصرف کمی از آن را به آب جوش اضافه می کنند و در نتیجه ماده فراری (شامل ماده مؤثره دارویی به همراه بخار آب ) استنشاق می شود مانند بخور اکالیپتوس.